Iedere grote stad heeft één of meerdere plekken waar voedselstromen gebundeld worden voor het veilen, keuren en verdelen van verse waren, zoals groente, fruit, zuivel, vlees en vis. In Amsterdam is het Food Center de belangrijkste. Sinds de jaren 30 van de vorige eeuw loopt de Amsterdamse voedselvoorziening deels via dit eiland, dat toen aan de rand van de stad lag. Aanvankelijk ging de bevoorrading per schip, zie de insteekhavens in de luchtfoto. Later werden deze haventjes gedempt voor het aanleggen van parkeerplaatsen. De historische markthal van achitect Lansdorp is nog steeds het centrale en markantste gebouw op het FCA. In de jaren 80 schilderde Keith Haring er een enorm beest op.

Het FCA is niet meer van deze tijd en vormt als afgesloten eiland een barrière in Amsterdam-West. Even werd gedacht aan uitplaatsen van het complex naar een bedrijventerrein, maar de centrale ligging is juist ook een kans en vermindert het voedselverkeer. Herontwikkeling van het Food Center lag dus voor de hand, maar dat bleek op traditionele manier lastig te realiseren: de gemeente is de grootste eigenaar en bezit niet het nodige investeringskapitaal. Daarom is gekozen voor een niet traditionele manier van aanbesteden middels gebiedsconcessie.(Lees hieronder meer over de ‘gebiedsconcessie’-methode)

Het winnende ontwerp voorziet in een fietsverbinding, 95.000 m2 nieuw food center, appartementen en een nieuwe verkeersoplossing om de Van Galenstraat te ontlasten. De gerestaureerde markthal wordt publiek toegankelijk – het is de bedoeling dat het ook een grote attractie gaat worden, ingericht met marktkramen voor allerlei verse waren. Het FCA zelf wordt alleen voor ‘buikbedrijven’, zoals ze de bevoorrading van de horeca noemen in Amsterdam. Het voedselconcept van het FCA is achterhaald en zal worden vernieuwd in het nieuwe plan, hoe dit precies in elkaar zit is op dit moment nog niet naar buiten gebracht. Het slachthuis, dat nu voor overlast zorgt, wordt verplaatst naar een bedrijventerrein buiten de stad. Amsterdamse rederijen hebben plannen voor bevoorrading van de restaurants in de binnenstad met electrische goederenschuiten. Lees meer over ‘De buik van Amsterdam’ op Nul20.

Gebiedsconcessie
Er is gekozen voor een ongebruikelijke aanbesteding: een gebiedsconcessie met concurrentiegerichte dialoog. Duurzaam Gebouwd organiseerde hierover een lezing van Jan de Wit (Royal Haskoning DHV) op 7 februari jl. Meerdere consortia zijn begeleid door de gemeente om tot goede voorstellen te komen. Het merkwaardige is dat hieruit maar 1 geldig plan voortkwam, van Ballast-Nedam met VolkerWessels, dat daarmee vanzelf de aanbesteding won. Waarschijnlijk is het enige plan wel beter en duurzamer, dan wanneer een normale aanbesteding was gehouden. In principe wordt het gebied van 23 ha energie neutraal.